جمهوری زامبیا (به انگلیسی: Republic of Zambia) کشوری است واقع در مرکز متمایل به جنوب آفریقا، جنوب جمهوری دموکراتیک کنگو، شمال زیمباوه و شرق آنگولا. پایتخت زامبیا شهر لوساکا است.
مساحت زامبیا ۷۵۲٬۶۱۸ کیلومتر مربع و جمعیت آن نزدیک به ۱۳ میلیون نفر است. جمعیت این کشور بیشتر در لوساکا و حومه و در استان «کمربند مس» در شمال غرب متمرکز است.
ساکنان منطقه زامبیا در آغاز مردم خویسان بودند اما در جریان کوچ اقوام بانتو در سده سیزدهم این منطقه نیز بانتونشین شد. پس از بازدید کاشفان اروپایی از این منطقه در سده هیجده، زامبیا در اواخر قرن نوزده مستعمره بریتانیا شد و فرمانروایان آن از سوی لندن گمارده میشدند.
زامبیا در تاریخ ۲۴ اکتبر ۱۹۶۴ اعلام استقلال کرد. در سال ۲۰۱۰ بانک جهانی، زامبیا را یکی از کشورهایی اعلام کرد که سریعترین اصلاحات اقتصادی را اجرا میکنند. مقر بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا (COMESA) در لوساکا قرار دارد.
مردم
نژاد ۹۸ ٪ جمعیت زامیبا را سیاه آفریقایی و ۱ ٪ را نیز اروپایی تشکیل میدهند، همچنین دین ۸۷٪ زامیباییها، مسیحی، ۱ ٪ مسلمان و باقی نیز عقاید بومی دارند.
زبان رسمی زامبیا، انگلیسی است، بیش از ۷۰ نوع زبان و لهجهٔ بومی نیز در زامبیا رایج است.
اقتصاد
واحد پول زامبیا، کچوا با واحد جزء (انگوه) نام دارد. صادرات زامبیا را مس (۸۰ ٪) کبالت، تنباکو و پنبه تشکیل میدهند.
پیرامون ۶۸ درصد از زامبیاییها زیر خط فقر زندگی میکنند نرخ فقر در مناطق روستایی پیرامون ۷۸ درصدو در مناطق شهری ۵۳ درصد است.
درآمد سرانه سالانه هماینک ۳۹۵ دلار یعنی حدود ۵۰ درصد کمتر از تاریخ آغاز استقلال این کشور است و با این حساب زامبیا از کشورهای کمدرآمد جهان بهشمار میآید.
در خلال دههها حکومت سوسیالیستی کنت کائوندا، زامبیا با فقر روبهرو شد بهویژه پس از آنکه بهای مس در دهه ۱۹۷۰ کاهش زیادی از خود نشان داد. پس از پایان دیکتاتوری، دولتهای بعدی دست به انجام اصلاحات کمدامنهای زدهاند.
روابط ایران با زامبیا
قبل از پيروزى انقلاب 1357 ایران به دليل وجود روابط خوب بين ايران و رژيم آپارتاید آفريقاى جنوبى، کشورهاى خط مقدم جبههٔ مبارزه با آپارتايد به رهبرى زامبيا از برقرارى روابط سياسى با حکومت پهلوى خوددارى مىکردند. پس از پيروزى انقلاب ایران، دولت زامبيا از اولين کشورهائى بود که این انقلاب را به رسميت شناخت و از توقف فروش نفت ايران به آفريقاى جنوبى استقبال کرد.
با شروع جنگ ایران و عراق به دليل حمایت زامبيا از عراق که ناشى از روابط ديرينهٔ آنها و دوستى کنت کائوندا با صدام حسين بود، ايجاد رابطه سياسى بين دو کشور ممکن نگرديد. در سال ۱۳۶۶ با سفر آيتالله خامنهاى رئيسجمهور وقت به زيمبابوه جهت شرکت در اجلاس کشورهاى عدم تعهد و به دنبال ملاقات آقاى کائوندا با وی، ضرورت روابط دوباره مورد تأکيد قرار گرفت. پیرو آن، روابط دو کشور در سال 1367 به سطح کاردار و در 1368 به سطح سفیر ارتقا یافت.
در اواخر سال ۱۳۷۰ دولت تک حزبی کائوندا در انتخابات رياست جمهورى شکست خورد و دولت چندحزبی و متمایل به غرب چيلوبا به پیروزی رسید. چيلوبا پس از دستيابى به قدرت، کشور زامبيا را مسيحى اعلام کرد، از فعاليتهاى اسلامى راديو تلويزيون جلوگيرى کرد، از کتاب آیات شیطانی رفع ممنوعيت نمود و روابط سياسى خود را با اسرائيل برقرار کرد. از زمان تشکیل این دولت، روابط ایران و زامبیا رو به تیرگی گذاشت.
در تاريخ ۱۸/۱۲/۷۱ روزنامههاى زامبيا خبر از کشف کودتائى توسط حزب يونيپ (حزب مخالف دولت) دادند و نوشتند کشورهاى ايران، سوريه ، ليبى و فلسطين تصميم به تأمين بودجه اين طرح کودتا داشتهاند . سفارت ايران اين اتهام را شدیداً تکذيب کرد. یک هفته بعد، ورنون موآنگا وزير امور خارجه با فراخواندن سفير ايران تصميم دولت زامبيا مبنى برقطع رابطه با ايران را به اطلاع وى رساند. هم زمان با اعلام قطع رابطه زامبيا با ايران و عراق يکى از نمايندگان مجلس از حزب حاکم به نام آقاى بادات از وزير امور خارجه سئوال کرداين تصميم از سوى اسرائيل اتخاذ شده يا دولت زامبيا؟
مدت کوتاهى پس از قطع روابط دو کشور وزير امور خارجه زامبيا در مصاحبه با روزنامه تايمز زامبيا اتهام دخالت ايران در طرح کودتا را نادرست خواند و گفت نتايج تحقيقات حاصله دال بر عدم حمايت ايران و عراق از کودتاگران مىباشد. نشريه آفريکن کانفيدنشال در تحليلى دخالت ايران جهت بسط بنيادگرائى اسلامى در کشورى که کمتر از يک درصد مسلمان دارد را غير واقعى توصيف کرد.
سیاست
کنت کائوندا نخستین رئیس جمهور زامبیا بعد از استقلال بود. در سال ۱۹۷۲ کائوندا فعالیت تمام احزاب مخالف دولت را ممنوع اعلام کرد. بازار جهانی مس در سال ۱۹۷۵ فرو ریخت، به این دلیل که اقتصاد زامبیا متکی به مس میباشد و سومین صادرکننده مس در دنیا میباشد ضربهٔ اقتصادی زیادی به این کشور وارد کرد و باعث بالا آوردن بدهیهای سنگین دولت از جمله به آمریکا و شوروی شد، همچنین تورم شدید نیز بر اقتصاد زامبیا حکمفرما شد. از آن پس شورشها در زامبیا آغاز شد که در جریان آن چندین هزار تن کشته شدند. با افزایش فشارهای داخلی، کائوندا در ماه مه ۱۹۹۱ از کشور فرار کرد.
در ۳۱ اکتبر ۱۹۹۱ انتخاباتی به صورت چندحزبی و دموکراتیک در زامبیا برگزار شد و رئیس جمهور جدید فردریک چیلوبا انتخاب شد. چیلوبا با شعار اصلاحات اقتصادی و متحول کردن زندگی مردم به قدرت رسید. او در آغاز با سیاستهای خصوصی سازی و ایجاد بازار سهام سعی در سر و سامان دادن به اقتصاد آشفتهٔ زامبیا را داشت که نتایج آن چندان امیدوارکننده نبود. چیلوبا، بار دیگر در نوامبر ۱۹۹۶ به مدت ۵ سال دیگر نیز به ریاست جمهوری انتخاب شد. کائوندا (رئیس جمهوری پیشین) در سال ۱۹۹۷ قصد کودتا علیه دولت چیلوبا را داشت که کودتای او با شکست مواجه شد، پس از این کودتای نافرجام، کائوندا دستگیر و راهی زندان شد.
در سال ۱۹۹۱ با رکود در بازار مس و افت شدید قیمت آن، ضربهٔ دیگری بر پیکرهٔ اقتصاد تک قطبی زامبیا وارد گشت. در سال ۲۰۰۱ و پایان دورهٔ ریاست جمهوری چیلوبا، وی قصد در تغییر در قانون اساسی را داشت که او بتواند برای یک دورهٔ دیگر رئیس جمهور باقی بماند که با اعتراضات داخلی موفق به انجام این کار نشد. سپس چیلوبا از قدرت کنار رفت و معاونش، لوی مواناواسا در ژانویهٔ ۲۰۰۲ رئیس جمهور زامبیا شد. در ژوئن ۲۰۰۲ فساد مالی رئیس جمهور سابق (چیلوبا) افشا شد و او متهم شد که میلیونها دلار از بودجهٔ کشور را بالا کشیدهاست. چیلوبا در فوریهٔ ۲۰۰۳ بازداشت و تبعید شد. در سال سپتامبر ۲۰۰۶ مجددا انتخابات ریاست جمهوری در زامبیا برگزار شد و امواناواسا تا سال ۲۰۱۱ در سمت خود ابقا شد
حکومت زامبیا از نوع جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانونگذاری میباشد. رئیس جمهور و رئیس دولت زامبیا لوی پاتریک موآناواسامیباشد که در دورههای ۵ ساله حکومت میکنند.
نظرات شما عزیزان:
bahar
ساعت14:41---6 شهريور 1392
:: موضوعات مرتبط:
تاریخ،
،